Röportaj: İş Portföy Genel Müdürü Tevfik Eraslan – Sürdürülebilirlik Temasına Dayalı Fonlar
İş Portföy Genel Müdürü Tevfik Eraslan ile kurup yönettikleri Sürdürülebilirlik Temasına Dayalı Fonlar hakkında konuştuk.
- İş Portföy olarak sürdürülebilirlik teması altında sosyal konulara ve çevreye duyarlı şirketlere yatırım yapma imkânı sağlayan fonlarınız var. Bu tema ile ilgi beklentiniz /gördüğünüz potansiyel neydi?
İş Portföy olarak sermaye piyasalarında faaliyetlerimiz çerçevesinde, yatırımcıların tasarruflarını belirlenen kurallar ve yatırımcıların kendi tercihleri doğrultusunda yatırıma dönüştürme hizmeti verirken, bu hizmet aracılığıyla ülkemizde kaynakların ekonomiye verimli bir şekilde aktarılmasına katkı sağlıyoruz. Yatırımcıların çıkarını ve ülkenin menfaatlerini aynı anda gözeten iş modelimizden hareketle, ürün ve hizmetlerimizi geliştirirken çevresel, sosyal ve yönetişim boyutlarını da dikkate alarak bir yandan toplumun değişen taleplerine cevap verirken, kaynakların sürdürülebilir, nitelikli bir büyümeye yönlendirilmesinde rol alıyoruz. Sürdürülebilirlik teması başlangıçta çevresel bir sorumluluk olarak değerlendirilirken, günümüzde sosyal ve yönetişim konularını içeren, tüm birey ve örgütlerin taşıması gereken ekolojik, ekonomik ve sosyal sorumluluklar bütünü şeklinde kabul edilmektedir. Sürüdürülebilirlik tema odaklı yatırım fonları kurma fikrimiz, bu alandaki ekonomik değere ve dolayısıyla bu yatırımların getirisine olan inancımızdan ve gelecek nesillere her anlamda daha yaşanabilir bir dünya bırakmak isteğimizden kaynaklanmaktadır.
Dünyada en önemli konulardan birisinin küresel ısınma olduğunu düşünüyoruz. Bilimsel çalışmalara göre yerküre, mevcut duruma müdahale edilmez ise 2100 yılında bugünden 1,5 derece daha sıcak olacak. Uzmanlara göre, bu değişikliğe hayvanların ve bitkilerin %20 ile %30’unun uyum sağlayamayacak. Bu tablo altında, iklim değişikliği ve küresel ısınmayı durdurma amacı ile başlayan, yenilenebilir enerji kaynaklarının ucuzlamasıyla tetiklenen bir enerji dönüşümü yaşanmaktadır. Teşvikler ve düşen maliyetler sayesinde yenilenebilir enerji sektörünün potansiyeli her geçen gün artmaktadır. Dünya çapında politika yapıcıların ve ülkelerin Paris Anlaşması’na uyum sağlama ve “küresel ısınmayı 2 derecenin” altında tutma kararı sayesinde önümüzdeki dönemde iklim değişikliğiyle mücadelenin artan bir ivmeyle sürmesi beklenmektedir. Fosil yakıt kullanımının azaltılma eğilimine bağlı olarak, yenilenebilir enerji şirketlerinin ürün ve hizmetlerine gelen talebin artması öngörülmektedir. Biz de yenilenebilir enerji ve düşük karbon salınımına uzun süredir önem veren bir şirketiz. İş Portföy olarak sürdürülebilirlik teması altında kurduğumuz toplam 6 fonun 4’ünü yenilenebilir enerji alanında belirleyerek, yenilenebilir enerji temasında öncü konuma geldik. İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon, İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon, İş Portföy Yenilenebilir Enerji Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ve İş Portföy Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu’ndan oluşan bu fon ailemizin büyüklüğü 1,7 milyar TL’ye ulaşmış olup Türkiye’de bu temada yatırım yapan yatırım fonları içerisinde %65’lik paya sahiptir.
“İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon” yenilenebilir enerji temasında sektörde kurulmuş olan ilk fondur. Fon büyüklüğünün bugün itibarıyla 816 milyon TL’yi geçmesi ve 25 binden fazla yatırımcısının olması bu temanın yatırımcı tarafında da takdir edildiğinin göstergesidir. Bu Fonumuzla sadece elektrikli araç üreticilerine değil, yedek parça üretimi, araç teknolojisi üretimi, pil üretimi, madencilik gibi, elektrikli araç üretiminin her aşamasında faaliyet gösteren şirketlere yatırım yapmak mümkündür. Her ne kadar toplam araç pazarının içindeki payı hala görece düşük olsa da, elektrikli araçların kullanımı ve üretimi hızla büyümektedir. 2010 yılında sadece 17 bin elektrikli araç yollardayken, bu sayı 2020 itibarıyla 10 milyona ulaşarak radikal bir artış göstermiştir. Yenilenebilir enerji alanındaki fonlarımız çeşitlenerek devam etmiştir. 2017 yılı sonunda yenilenebilir enerji yatırımlarına odaklanan İş Portföy Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonumuz kurulmuştur. Fon, rüzgâr enerjisinden elektrik üretimi yapan şirketleri yatırım hedefi olarak belirlemiştir. İş Portföy Yenilenebilir Enerji Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ihracımız ise Ocak 2020’de gerçekleşmiştir. Fon, rüzgâr ve güneş enerjisinden elektrik üretimi yapan şirketler ile yenilenebilir enerji ekipman/teknoloji şirketlerini yatırım odağına almıştır. 18 Mart 2021’de kurulan İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon ise, toplam değerinin en az %80’i ile devamlı olarak yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet gösteren yerli ve yabancı şirketlerin hisse senetlerine ve/veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapmaktadır. Böylece fon; güneş, rüzgâr, biyo ve jeotermal enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının sürdürülebilir enerji politikaları doğrultusunda artan kullanımı ile ortaya çıkan küresel ve yerel yatırım fırsatlarına erişim sağlamaktadır.
Sürdürülebilirliğin temelinde yalnızca çevresel değil, ekonomik ve sosyal etkiler de bulunmaktadır. Şirketlerin sosyal sorumluluğu ve sürdürülebilirlik konusunda yapılan çalışmalar incelendiğinde, gelişmiş ekonomilerde ulusal ve küresel şirketlerin her geçen gün sosyal sorumluluk yatırımlarını artmakta olduğu görülmektedir. İş Portföy olarak sürdürülebilirlik teması altında bulunan 6 adet fonumuzdan 2 tanesi sosyal sorumluk temasını benimseyen şirketlere yatırım yapmaktadır. Bunlardan ilki İş Portföy TEMA Değişken Fon’dur. Üretimin her aşamasında çevreye duyarlı şirketlere yatırım yapma hedefini benimseyen bu Fonumuz aynı zamanda Türkiye’nin ilk çevre dostu fonudur. 2008 yılında kurulan fonun yatırım yapacağı yurt içi ortaklık payları ve/veya özel sektör borçlanma araçları, Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi’ne dâhil olan ihraççılar arasından seçilmektedir. Esnek yönetim stratejisi ile yönetilen fon, yatırım yaptığı, çevreye duyarlı şirketlerin büyümesine katkıda bulunurken bir taraftan da bu alandaki sosyal girişimleri desteklemektedir. Türkiye’nin çevre konusunda öncü sivil toplum kuruluşlarından TEMA Vakfı’nın da danışmanlığından yararlanmak suretiyle, fon portföyünde üretimlerinin her aşamasında sosyal değerlere saygılı ve çevreye duyarlı şirketlere profesyonel portföy yönetimi anlayışı ile yatırım yapılmaktadır.
Sosyal sorumluluklara sahip çıkan bir başka fonumuz ise İş’te Kadın Hisse Senedi Fonu’dur. Bu Fon, istihdamda kadınlara daha çok ve eşitlikçi bir şekilde yer açan, kadınların yönetimde söz sahibi olmalarını önemseyen şirketlerin yurt içi ortalık paylarına yatırım yaparak, kadınların ekonomiye ve şirket performanslarına katacağı değerden yatırımcıları yararlandırmak üzere, Koç Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (KOÇ-KAM) danışmanlığında, 08 Mart 2021 Dünya Kadınlar Günü’nde kurulmuştur. Fon, yatırımcıların hisse senedi piyasasına yatırım yaparak getiri elde etmesini sağlarken, bir yandan şirketleri toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı politikalar geliştirme konusunda teşvik etmektedir. Fon’un yatırım yapabileceği şirketlerde, yönetimde kadınlara yer verme, kadın istihdamında Türkiye ortalamasının üzerinde olma, cinsiyet eşitliği politikaları ve aile-iş yaşamı dengesini gözeten politikalar benimsenmesi gibi kriterler aranmaktadır. Ayrıca bu fonun yatırım yapılabilir olarak belirlediği şirketlerden oluşan Kadın Dostu Şirketler Endeksi de oluşturulmuş olup, Borsa İstanbul A.Ş. tarafından yayımlanan endekste yer alan şirketler ve seçim kriterleri web sitemizde detaylarıyla paylaşılmaktadır. Bu endeksin şirketler nezdinde daha yüksek bir cinsiyet eşitliği farkındalığı yaratabileceğini düşünüyor ve daha çok sayıda şirketin bu endeksin kriterlerini karşılayacak noktaya geleceğini ümit ediyoruz.
- Sürdürülebilirlik temasına dayalı fonlar dışında hangi temalarda fonlarınız var? Tematik fonlara son dönemde ağırlık vermenizin sebebi nedir?
Özgün yatırım temaları olan fonlara ilginin küresel ölçekte arttığı görülmektedir. Günümüzde yatırımcılar, fonların portföylerindeki kaynakları spesifik olarak hangi alana yatırdıklarıyla ilgilenmekte ve tercihlerini buna göre oluşturmaktadır. Sürdürülebilirlik temasına ek olarak, teknoloji ve yenilikçilik gibi kavramlardan gücünü alarak gelişim ve büyüme potansiyeli sunan spesifik sektörlerdeki getiri imkânlarına ortak olma fikri yatırımcıları heyecanlandırmakta ve ilgilerini çekmektedir. Bu nedenle şirketimizin son dönemde stratejisi özgün teması olan fonların kurulması ve yatırımcılara sunulması üzerine kurgulanmaktadır. Sürdürülebilirlik teması dışında, şirketimiz sağlık, emtia ve teknolojiye dayalı alanlara odaklanmaktadır.
Sağlık alanında faaliyet gösteren şirketlerin araştırma/geliştirme çalışmaları ile insan/toplum yaşamı ve global ekonomi üzerindeki önemli pozitif etkileri, özellikle pandemi sürecinde bir kez daha anlaşılmıştır. Bu kapsamda, yatırımcıların sağlık alanında faaliyet gösteren şirketlere yatırım yapmalarına imkân sağlamaya yönelik olarak, Şubat 2021’de “İş Portföy Sağlık Şirketleri Karma Fon”u kurduk.
Son dönemde teknoloji şirketleri önemli bir büyüme kaydederek, tasarruf sahiplerinden büyük ilgi görmektedir. Bu temaya yatırım yapan “İş Portföy BİST Teknoloji Ağırlık Sınırlamalı Endeksi Hisse Senedi Fonu” 5 Temmuz itibarıyla 433 milyon TL’lik büyüklük ile 10 bin kişiyi aşan yatırımcıya ulaşmıştır.
2021 yılının Ocak ayında bu temadaki ürün çeşitliliğimizi artırmak adına sadece yerli değil, küresel teknoloji şirketlerinin para ve sermaye piyasası araçlarına da yatırım yapma imkânı sunan “İş Portföy Teknoloji Karma Fon”u yatırımcılar ile buluşturduk.
Öte yandan, son yıllarda birden fazla sektörde faaliyet gösteren şirketler tarafından kullanımı yaygınlaşan blockchain teknolojisinin, önümüzdeki yıllarda da bireylerin iş yapış şeklinden, varlıklarını yönetme alışkanlıklarına, makine ve araçlarını kullanma alışkanlıklarından kimlik bilgilerini kanıtlamaya kadar birçok alanda insan/toplum hayatını kökten değiştireceğine inanıyoruz. Bu bağlamda, yatırımcıların blockchain teknolojileri alanında faaliyet gösteren şirketlere yatırım yapmalarına imkân sağlamaya yönelik olarak, “İş Portföy Blockchain Teknolojileri Karma Fon”u 28 Nisan 2021 tarihinde, yatırımcılara sunduk. Teknolojik yenilikler sayesinde gelişimi hızlanan, Dünya çapında 150 milyar dolardan fazla büyüklüğe ulaşan ve kısa sürede 3 milyar oyuncuyu aşması beklenen dijital oyun sektörünün, yazılım, donanım, teknolojik cihazlar ve dijital oyun platformları gibi hemen her alanına yatırım yapma imkânı sağlayan “İş Portföy Dijital Oyun Sektörü Karma Fon”u ise 4 Mayıs 2021 tarihinde yatırımcılarla buluşturduk.
Küreselleşme ile birlikte bilgi ve iletişim güvenliğinin sağlanması devletleri ve bireyleri siber güvenlik önlemleri almaya ve strateji geliştirmeye yönlendirmiştir. Özellikle pandemi sürecinde uzaktan çalışma sistemine geçilmesi ile birlikte insan/toplum yaşamı üzerinde siber güvenlik teknolojilerinin kullanımı dünya genelinde artmıştır. Siber güvenlik alanında faaliyet gösteren, siber güvenlik teknolojilerinin ve ekosisteminin geliştirilmesini destekleyen şirketlerin ve hizmet/servis sağlayıcılarının ihraç ettiği para ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yaparak, orta/uzun vadede bu şirketlerin büyüme ve değer yaratma potansiyellerini yatırımcılarına sunmayı hedefleyen “İş Portföy Siber Güvenlik Teknolojileri Değişken Fon”u 20 Mayıs 2021 tarihinde ihraç ederken, gündelik yaşantımızın her aşamasında kullandığımız teknolojik aletlerin en önemli bileşenleri olan yarı iletken teknolojileri alanında faaliyet gösteren şirketlere yatırım yapmalarına imkân sağlamaya yönelik olarak, “İş Portföy Yarı İletken Teknolojileri Değişken Fon”u 25 Mayıs 2021 itibarıyla fon yelpazemize ekledik.
Son olarak 07 Haziran 2021tarihinde tarım sektörüne yatırım temasına dayalı Türkiye’nin ilk ve tek fonu olan “İş Portföy Tarım Serbest Fon”u yatırımcılarımız ile buluşturduk. Fon ağırlıklı olarak küresel ölçekte tarım emtialarına yatırım yaparken, yurt içindeki gıda/tarım şirketleri de fonda yer almaktadır.
- Temiz Enerji Temasına dayalı fonlarınızdan olan Yenilenebilir Enerji Karma Fon için J.P. Morgan Asset Management bir iş birliği gerçekleştirdiniz. Bu iş birliğinin detaylarından bahsedebilir misiniz? Bu fonun yönetilmesinde J.P. Morgan Asset Management’ın rolü nedir?
İş Portföy’ün portföy yönetimi tecrübesini ve J.P. Morgan Asset Management’ın (JPMAM) küresel hisse senedi piyasalarındaki ve yapay zeka alanındaki yetkinliklerini bir araya getiren İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon, Türk yatırımcılar için yenilenebilir enerji sektörüne kapsayıcı bir yapıda yatırım olanağı sağlamaktadır. Fon’un yatırım yaptığı küresel şirketlerin tespit edilmesi JPMAM’ın İş Portföy’e verdiğii danışmanlık hizmeti ile gerçekleşmektedir. İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon’un yatırım yaptığı küresel hisse senetleri, enerji sektöründeki dönüşüme bağlı olarak ortaya çıkan yatırım fırsatlarını yansıtmayı hedeflemektedir. Fon’un küresel hisse senedi yatırımları yapay zekaya dayalı yaratıcı yatırım çözümleri geliştirilmesinde uzmanlaşmış bir takım tarafından yönetilmektedir. Fon’un yurt içi sermaye piyasalarındaki yatırım stratejilerinin geliştirilmesinde ise İş Portföy’ün tecrübeli portföy yönetimi ekibi görevlidir. Yenilenebilir enerjiye geçiş süreci küresel ısınmaya karşı verilen mücadelede kritik bir öneme sahiptir. Bu fonumuz, yatırımcılara bu önemli temanın sunduğu potansiyele ortak olma imkânı sunmaktadır.
- Yenilenebilir enerji alanında farklı türde fonlarınız olduğunu biliyoruz. Bu fonlar arasındaki farklar nelerdir? Her birini ayrı ayrı nasıl konumlandırmak gerekir?
İş Portföy, yenilenebilir enerji teması ile kurucusu ve yöneticisi olduğu 4 farklı fon ile öncü konumunu sürdürmektedir. Bu fonlar menkul kıymet yatırım fonları alanında (i) İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon, (ii) İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon ve girişim sermayesi yatırım fonları alanında (iii) İş Portföy Yenilenebilir Enerji Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ve (iv) İş Portföy Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu olarak öne çıkmaktadır.
İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon, toplam değerinin en az %80’i ile devamlı olarak, yurt içinde veya yurt dışında işlem gören elektrikli araç üreten şirketlerin yanı sıra, akıllı araç teknolojisi geliştiren, pil üretimi yapan ve pil üretiminde kullanılan madenleri işleyen madencilik şirketlerinin hisse senetlerine ve borçlanma araçlarına yatırım yapılması hedeflerken, İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon ise, toplam değerinin en az %80’i ile devamlı olarak yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet gösteren yerli ve yabancı şirketlerin hisse senetlerine ve/veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapmayı hedeflemektedir. Her iki fonumuz da günlük fiyat açıklamakta ve TEFAS’ta (Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu) işlem görmektedir.
Şirketlerin ihraç ettiği sermaye piyasası araçlarının yanında doğrudan şirketlere yatırım yapan girişim sermayesi yatırım fonları kategorisinde ise yenilenebilir enerji teması altında iki adet fonumuz bulunmaktadır. İş Portföy Yenilenebilir Enerji Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ile İş Portföy Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu yenilenebilir enerji teması altında fon birikimlerinin minimum %80’i ile girişim sermayesi yatırımı yapmaktadır. Girişim sermayesi yatırım fonları uzun vadeli yatırım düşünen ve bireysel olarak yatırım yapmanın zor olduğu büyük ölçekli girişim sermayesi yatırımlarına ortak olmak isteyen nitelikli yatırımcılar için uygundur.
Dört fonun büyüklüğü 1,7 milyar TL’ye ulaşmış olup, Türkiye’de bu temada yatırım yapan yatırım fonları içerisinde %65’lik paya sahiptir. (Türkiye yenilenebilir/temiz enerji temalı yatırım fonu büyüklüğü: 2,61milyar TL) *
**Kaynak: Rasyonet, 05.07.2021
- Sizce Türkiye’de sürdürülebilirlik temalı fonların geleceği nedir? Sektörünüz bu alanda farkındalık yaratılması konusuna sorumluluğunu yerine getiriyor, buna katkı sağlıyor diyebilir miyiz?
KPMG, 1993 yılından beri yaptığı Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması araştırmasıyla sürdürülebilirlik raporlarının küresel gelişimini takip etmekte ve incelemektedir. Ülkemiz bu araştırmaya ilk defa 2017 yılında dahil olmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre; araştırma kapsamında yer alan 49 ülkedeki en büyük 100 işletmenin kurumsal sürdürülebilirlik raporu yayımlama ortalaması 2017 yılında %72 iken, 2020 yılında %77’ye yükselmiştir. Dünyaya paralel olarak ülkemizde de sürdürülebilirlikle ilgili çalışmaların sayısındaki artış bu konu alanında bilinirliği de yükseltmiştir. Türkiye’deki en büyük 100 işletmenin 2017 yılında %50’si kurumsal sürdürülebilirlik raporu yayınlarken, 2020 yılında bu oran %56’ya yükselmiştir.
Küresel olarak bu alandaki farklılığın artması ile birlikte önümüzdeki dönemde şirketlerinin sürdürebilirlik temasına daha fazla yatırım yapması ve bu alanda kurulacak fonların artması beklenmektedir.
Kaynak: KPMG, 2020 https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/xx/pdf/2020/11/the-time-has-come.pdf
