Son birkaç aydır Etki Ölçümü ve Yönetimi (EÖY) hakkında, konuyla ilgili genel bir çerçeve çizen bir kaynak hazırlığı içine girdik. Etki Ölçümü ve Yönetimi hakkında sıkça sorulan bir takım sorulara cevap veren bu blog yazısı aracılığı ile bu kaynağın Etkiyap tarafından oluşturulan ilk versiyonunu yayınlıyoruz.
Etki Ölçümü ve Yönetimi (EÖY) nedir?
Etki Ölçümü ve Yönetimi (EÖY) kısaca, yatırımcıların yatırımlarının sosyal ve çevresel konular üzerindeki etkilerini anlayıp (ölçüm) gerekli süreçleri uyarlamak ve sonuçları iyileştirmek (yönetim) için harekete geçme sürecidir. Bir yatırımı etki yatırımı yapan, bu sürecin, yatırımın şekillendirilmesinden, yatırımdan çıkışa kadar olan tüm yatırım döngüsüne entegre edilerek uygulanmasıdır. EÖY, ‘etki göz boyaması’ olarak tanımlayabileceğimiz ‘impact washing’in önünü keser. Gün geçtikçe Sosyal Kalkınma Amaçları (SKA) ile ilgili bilinç ve farkındalık artıyor. Her gün yeni bir şirketin SKA’ları nasıl benimsediğini duyuyoruz. Yatırım fonları gitgide daha çok SKA’lar ile bağlantılandırılıyor. Bu, SKA’ların bilinirliğinin artması açısından çok olumlu bir gelişme. Ancak, SKA’lara nasıl erişildiğini gösteren ve ölçen bir etki analizinin yokluğunda bu söylemler bir pazarlama ve halkla ilişkiler kampanyası olmaktan öteye gidemiyor. EÖY’nin etki yatırımı kapsamında diğer bir önemi de yatırımları, yarattıkları etki bazında karşılaştırılabilir kılması. Burada karşılaştırılabilirlikten kastettiğimiz Impact Management Project’in sınıflandırması bazında. Yatırıma konu olan işletmeler sosyal ve çevresel zarara sebep oluyor mu (may/does cause harm)? Bu işletmeler olumlu sosyal çevresel değişimlerin gerçekleşmesine katkı sağlıyor mu (benefit stakeholders)? Yetersiz hizmet alan bireylere ve çevreye yönelik değişimlere büyük ölçüde katkı sağlıyor mu (contribute to solutions)? Bu sınıflandırma, yatırımcının, yatırımı ile gerçekleşmesine katkıda bulunmak istediği sosyal ve çevresel değişimleri göz önünde bulundurarak karar almasına yardımcı oluyor.
Etki Ölçümü ve Yönetimi konusunda kaynak ve kapasite oluşturmanın önemi
Türkiye’de etki yatırımı dediğimiz zaman esas aldığımız kaynak, UNDP IICPSD’nin Kasım 2019’da yayınladığı ‘The Impact Investing Ecosystem in Turkey’ raporu. Bu raporun en çok vurgu yaptığı konulardan bir tanesi, Türkiye’de Etki Ölçümü ve Yönetimi kapasitesinin daha fazla gelişmesi gerektiği. Bu kapasitenin sınırlı olması etki yatırımı sektörünün sağlıklı bir şekilde gelişmesi ve büyümesinde bir darboğaz oluşturabilir. Bu nedenle EÖY konusunda bilgi ve kapasite oluşturmak, kaynakları ve kaynaklara erişimi belirli kişi ve kurumların tekelinden çıkarıp halka açık hale getirerek demokratikleştirmek, EÖY konusunda, özellikle gençlere yönelik yeni iş alanları yaratmak çok önemli.
Etki Yatırımında Etki Ölçümü ve Yönetimi yazısının neden ve nasıl oluştuğundan bahsedecek olursak, Etkiyap’ın, Türkiye’nin ilk etki yatırımı platformu olarak kuruluş amaçlarından bir tanesi EÖY konusunda farkındalık ve kapasite geliştirmek. Dolayısıyla, ilk günden bu yana bu alanda pek çok inceleme ve çalışma yaptık, işbirlikleri oluşturduk. Bu çalışmalarımızın amacı, edindiğimiz bilgi ve kaynakları düzenleyerek ve Türkçeleştirerek, etki yatırımına ilgi duyan kişi ve kurumlarla paylaşmak. Etki Yatırımında Etki Ölçümü ve Yönetimi kaynağı bu anlamda oluşturduğumuz ve paylaştığımız en kapsamlı derleme diyebiliriz. Bu kaynağın burada yayınlanan ilk versiyonu üzerinde kurumlarla bir konsültasyon süreci içine girmiş bulunuyoruz. İlerleyen haftalarda, bu konsültasyon sürecini, Türkiye’de konu ile ilgili çalışan diğer kurumlara da açmayı planlıyoruz. Bu sürece katılmak isteyen kurumlar bizimle irtibata geçebilirler. Sürecin sonunda bu dokümanın, yeni kurulmakta olan Etki Yatırımı Danışma Kurulu (EYDK) himayesinde bir kaynak olarak sunulmasını hedefliyoruz.
Yazı, etki yatırımını tanımlayarak başlıyor. Etki Yatırımı kavramı ve sıkça karıştırılan ESG gibi kavramlar arasındaki ayrımı detaylandırdıktan sonra, Dünyada ve Türkiye’de etki yatırımının durumunun değerlendirilmesi ile devam ediyor. Etki yatırımında etki ölçümü ve etki yönetiminin işlevlerini ve bu işlevlerin her birinde yaygın olarak kullanılan ilkeleri, çerçeveleri, standartları ve araçları tanıtıyor. Son olarak, EÖY’de karşılaşılabilecek zorlukları ve fırsatları tartışıyoruz. Yani Etki Yatırımı ve Ölçümüne dair oldukça kapsamlı bir kaynak oluşturduk.
EÖY, dünyadaki etki yatırımı sektöründe son 10 yıl içinde oldukça değişmiş, gelişmiş ve halen gelişmekte olan bir alan. Bu süreç içinde pek çok kurum, farklı sektörler bazında pek çok EÖY uygulaması geliştirmiş. Rockefeller Philanthropy Advisors’ın 2020 yazında yayınladığı Etki Yatırımı El Kitabı’nda son on yılda EÖY uygulamalarını desteklemek için 150’den fazla araç, kaynak ve yöntem üretildiğinden bahsediliyor. Bu yazıda, mevcut ve güncel kaynaklardan yararlanarak, etki yatırımı kapsamında EÖY’nin ne anlama geldiği ve nasıl uygulandığının bir özetini sunmaya çalıştık. Dolayısıyla, bir kılavuzdan çok, altyapı ve bilgi birikimi oluşturma amaçlı bir kaynak. Uygulamaya yönelik örnekleri ve önerileri paylaşacağımız yazılar da devamında gelecek.
Kaynak kimlerin işine yarayabilir?
Bu kaynak, genel anlamda sosyal etki, sosyal etki analizi, etki ölçümü konularında çalışan kişi ve kurumların ilgisini çekeceğini düşünüyoruz; Türkiye’deki kapasiteyi artırmak için onların etki yatırımı kapsamında uzmanlık geliştirmelerine çok ihtiyacımız var. Ayrıca, bu alana ilgi duyan kişiler için bilgilendirici ve yol gösterici olmasını, yeni kariyer hedefleri için ilham vermesini umuyoruz. Etki yatırımına ilgi duyan varlık sahipleri ve fon yöneticileri de bu yazıyı okuduktan sonra, etki yatırımının en önemli boyutlarından biri olan Etki Ölçümü ve Yönetimi ile ilgili genel bir bakış açısı elde edeceklerdir.
Etki Ölçümü ve Yönetimi (EÖY) hakkındaki yazıyı okumak için
